MUSAHİP ŞEMSİ AHMED PAŞA CAMİİ

İstanbul’un Üsküdar ilçesinde, Şemsi Paşa caddesinde denizin kenarında Osmanlı’dan kalma bir şaheser. Cami, İstanbul Boğazının Marmara’ya açılan noktasındadır. O zamanın devlet adamlarından olan vezir Şemsi Ahmed Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan tek kubbeli küçük bir camii.

Kuşkonmaz Camii’nin ismi için farklı farklı rivayetlerden söz edilmektedir. Bir rivayette Şemsi Ahmed Paşa’nın Sokullu Mehmet Paşa’yla rekabet ettiğinden söz edilir, diğer rivayette Şemsi Ahmed Paşa’nın titizliğinden ötürü kuşların kirletmesini istemediği geçmekte. Bir diğer rivayette ise kuşlar bile Mimar­-ı Hassa’nın camiyi inşa ederken döktüğü göz nuruna saygıdan caminin üstüne konmuyor ve kirletmiyorlar.

Caminin cümle kapısı üzerinde yer alan kitabede:

“Şemsi Paşa eyledi bu camii bünyad çün,

Umarız kim ola merhumun yeri darü’s­­-selam

Ulvi’ya hatif görünce dedi kim tarihi

Secde-gah olsun Habib’in ümmüne bu makam.”

diye yazıyor. Dörtlükten anlaşılacağı üzere camii, Şemsi Paşa’nın vefatından sonra tamamlanmıştır.

Daha önce Sinan Camilerinde görülmemiş çift cepheli revak sistemi Şemsi Paşa Camii’nde uygulanmıştır.

Şemsi Ahmet Paşa’nın şimdiye kadar İstanbul ve Bolu’da mimari eserlerinin olduğu bilinirken günümüzde yapılan son araştırmalara göre Şemsi Ahmet Paşa’nın Şam’da valilik yaptığı zamanlarda cami ve han yaptırdığı tespit edilmiştir.

Şemsi Ahmed Paşa 1580 yılında vefat etmiştir. Arkasında asırlar geçse bile kendini unutturmayacak yapılar inşa ettirmiştir. Şemsi Paşa’nın türbesi, caminin sol yanına bitişik, denize bakan kısımdadır. Türbenin denize yakın olması hasebiyle Mimar Sinan, daha önce hiçbir eserinde görülmemiş bir su deşarj rögarı yapmıştır. Lodoslu havalarda camiye giren deniz suyu bu rögar vasıtasıyla tekrar denize aktarılır. Mimar Sinan’ın sivri zekasını inşa ettiği eserlerinin her ayrıntısında görmek elzemdir.

Kuşkonmaz Camii çok büyük bir camii olmaması ile birlikte camii, medrese, türbe ve hazireden meydana gelen toplu bir camidir. Mimar Sinan’ın Üsküdar’a armağan ettiği üç camiden biri olan Kuşkonmaz Cami’nin yapımı 1581 yılında tamamlanmıştır.

Seleme DEVECİ

(Paye Haber Editörü)