SREBRENİTSA SOYKIRIMI 29. YILI
Srebrenitsa Soykırımı nedir ve ne zaman olmuştur?
11 Temmuz 1995 yılında Sırp güçleri tarafından gerçekleşen katliamda beş gün içinde 8 binden fazla Boşnak acımasızca katledilmişti. Yüzlerce kız çocuğuna ve kadınlara tecavüz edilen soykırımda sadece bir gün içerisinde 20 binden fazla insan Srebrenitsa’dan zorla çıkarılmıştı. Aradan 29 yıl geçmesine rağmen bu acı dinmemişti, nasıl dinebilirdi ki!
II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yaşanan en büyük soykırım olarak hafızalarda yer edindi. Ratko Mladic emrindeki Sırp askerleri 11 Temmuz 1995 günü Srebrenitsa’yı kuşatıp ele geçirmişlerdi. Savaştan kaçmaya çalışıp Hollandalı askerlere sığınan siviller ne yazık ki Hollandalı askerler tarafından Sırp askerlerine teslim edilmişlerdi.
Savaş nasıl başladı?
Katliamın başlangıcı Yugoslavya’nın parçalanmasına kadar uzanıyor. 1986-1992 yılları arasında iç çatışmalar sonucu parçalanan Yugoslavya’da savaşın ardından Aliya İzzetbegoviç önderliğinde 1992 yılında gerçekleştirilen referandumda Bosna-Hersek bağımsızlığını ilan etmişti. Ne yazık ki bağımsızlığını ilan etmesi Bosna savaşının çıkmasını engelleyemedi. Sırplar çok kısa bir sürede Boşnak şehirlerininin çoğunu işgal altında bırakmıştır. Halk, Birleşmiş Milletler’den yardım isteseler de bu istekleri geri çevrilmişti. Yani göz göre göre bu katliama şahitlik edilmiş…
Şehir, güvenli bölge olarak ilan edilince Boşnaklar ellerindeki silahları teslim etmişler ve sonrasında tahmin ettiğiniz gibi; Sırplar, Boşnaklar tamamen savunmasız haldeyken saldırıya geçtiler.
Katliamın işleyiş süreci
1995 yılının Temmuz ayında Sırp güçleri Hollandalı Birleşmiş Milletler gücüyle anlaşma sağlayıp savaşa başladılar. Şehrin güvenliğini sağlayan Hollandalı Komutan Thom Karremans şehri Sırplara teslim etti ve insanlık tarihinin en vahşi olaylarından biri yaşandı. Şehirdeki genç erkekler toplanıp öldürmeye götürüldü ve ardından genç, yaşlı, çocuk, kadın demeden hepsi tek tek katledildi. 5 gün süren katliamda 8.372 kişi öldürüldü. Kamuoyuna gösterilen baskılar sonucu aynı sene içinde ateşkes ilan edilse de şehir binlerce insana mezar oldu ve binlercesinin ölüsü bile bulunamadı. Sırplar, sivilleri öldürüp tanınmaz hale getirerek toplu mezarlara gömdüler. Katliamdan tam 8 yıl sonra 600 vatandaşın cesetleri bulundu. Aradan yıllar geçse de Bosnalılar hala toplu mezarlarda yakınlarını aramaktan vazgeçmediler.
Soykırım için Lahey’de verilen karar
2007 yılında Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda Srebrenitsa’da yaşananların soykırım olduğu kabul edildi ancak bu soykırımdan Sırbistan sorumlu tutulmayacağı kararına varıldı. Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç’i, Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’nce Srebrenitsa Soykırımı’ndan sorumlu tutularak 40 yıl hapis ile cezalandırıldı.
On yıl sonra 2017 yılında da Hollanda mahkemesi Srebrenitsa Katliamı ile ilgili önemli bir karar verdiler. Verilen kararda Hollanda askerlerinin yasa dışı hareket ettiklerine ve kısmen hatalı olduklarına karar verdi.
Bosna’da sivil halkı korumak için Birleşmiş Milletler 6 yerleşim yerini güvenli bölge olarak niteledi ve Srebrenitsa da bu yerleşim yerlerinden biriydi. 24 bin civarı nüfusu bulunan Srebrenitsa 60 bini geçmiş durumdadır.
Seleme Deveci
(Paye Haber Editörü)
Web.tv
