ERZURUM ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE ÖZELLİKLERİ VE EFSANESİ
Erzurum’un sembolü haline gelen Çifte Minareli Medrese’nin kitabesi olmamasından dolayı yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle
beraber 13. yüzyılın sonlarında yaptırıldığı kabul edilir.
Medreseyi, Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad’ın, kızı Hundi (Hüdavent) Hatun için yaptırdığı veya İlhanlı Hanedanı’ndan Padişah
Hatun tarafından yaptırıldığı düşünüldüğü için Hatuniye Medresesi adı ile de anılmıştır.
Medrese, Erzurum Ulu Camii’nin yanında ve Erzurum Kalesi’nin karşısında yer almaktadır.
- Fotoğraf: Önde Erzurum Ulu Camii arkasında Çifte Minareli Medrese -
Çifte Minareli Medrese açık avlulu medreselerin Anadolu’daki en büyük örneğidir. Kümbeti ise Erzurum’daki en büyük kümbettir.
Medreseye ismini veren minareler 26 metre uzunluğunda olup turkuaz rengi çinilerle süslenmiştir.
1.824 m²’lik bir alan üzerine kurulu olup, avlulu, 2 katlı,
4 eyvanlıdır ayrıca 37 oda ve bir camisi bulunmaktadır.
Medresenin girişi olan taçkapı, taş oymaları ile göz alıcı bir güzelliğe sahiptir.
Taçkapının etrafı “hayatağacı”, “ejder”, “kartal” motifleri ile bezenmiştir.
Minareler tuğla ve mozaik çinilerle süslüdür. Minarelerde ayrıyeten
“Allah", "Muhammed" ve "ilk dört büyük halife"nin isimleri de işlenmiştir.
Medresenin ve kümbetin içinde yer alan değerli parçalar, Rusların Erzurum’u işgal ettiği dönemde çalınıp Rusya’ya götürülmüştür ayrıca medresenin ve kümbetin duvarlarındaki tahribat da medreseye çok defa zarar verildiğini göstermektedir. Çalınan parçalar Leningrad müzesinde sergilenmektedir.
Bölgede sıkça gerçekleşen depremler ve olumsuz hava şartları nedeniyle de çokça hasar gören medrese Sultan IV. Murad tarafından kapsamlı şekilde tamir ettirilmiştir.
ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE’NİN EFSANESİ
Bilge Seyidoğlu’nun Erzurum Efsaneleri kitabında anlatılan efsanelerin ilkinde; Medresenin yapılma emrini veren Sultan Alaeddin Keykubad medrese bitmeden bir sefere çıkar ve bu seferde şehit olur, sultan öldüğü için emeklerinin karşılığını alamayacağını düşünen işçiler inşaatı yarım bırakır.
Bilge Seyidoğlu’nun ikinci efsanesinde ise; Medresenin inşasında görev alan bir usta medresenin sol minaresini, çırağı ise sağ minaresini inşa eder. Zamanla çırağın yaptığı minare daha güzel görünmeye başlar ve halkta sadece çırağı izler, usta bu duruma içten içe bozulmuş, sıkılmıştır ama daha da rezil olacağını düşünerek ses etmez. Bir gün yine usta ve çırak işe devam ettiği sırada, çırak kendine gelen özgüvenle diğer minaredeki ustasından su ister. Usta bu duruma çok üzülüp, içerleyerek "Usta idim oldum şegirt, Al bardağı suya seğirt." diyerek kendini minareden aşağı atar. Çırak üzülüp pişman olur ve "Ustam gitti ben ne dururum?" diyerek ardından o da aşağı atar kendini. Bu duruma çok üzülen diğer işçiler ise işi yarım bırakır ve minareler asla inşa edilmeye devam edilmez.
Son hikayeyi gerçek kabul edecek olursak minarelerin biri diğerine göre gerçekten de daha süslemeli ve güzel durmaktadır.
Evliya Çelebi ise bu medrese hakkında "Bu cami tamir edilse kürre-i arzda misali bulunmaz bir eser olur." demiştir
Hazırlayan: Yusuf Bilal Dönmez
Fotoğraflar: Yusuf Bilal Dönmez
Web.tv
